Londra merkezli Middle East Eye MEE haber ve tahlil portalında yayımlanan ”Çin barışın anahtarı olabilir Escort Şirinevler mi ” başlıklı makalede son vakitlerde bölgesel çatışmalarda ve diplomatik uyuşmazlıklarda soyunduğu arabuluculuk rolleriyle öne çıkan Çin Halk Cumhuriyeti’nin Suriye’de 12 yıldır devam eden vekalet savaşlarının sonlandırılmasında da kilit rol oynayabileceği söz edildi
ESAD DİPLOMASİ SAHNESİNE YİNE ÇIKTI
Çin Ortadoğu’da yürüttüğü diplomasi faaliyetleri kapsamında bu ayın başlarında Suudi Arabistan ve İran ortasında 2016’dan bu yana birinci kere diplomatik ilgilerin tekrar kurulmasına yönelik bir muahedeye aracılık etti Bu gelişmeden birinci faydalanan aktörlerden biri de ABD’nin bölgede Şam’ı izole etmeye yönelik baskılarına karşın yavaş ancak emin adımlarla diplomasi sahnesine yine çıkan Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad oldu
MEE’de yer alan tahlile nazaran Suud Krallığı İran’la yapılan muahededen birkaç gün sonra Suriye hükümetiyle diplomatik bağların yine kurulduğunu açıkladı ve Esad bir ay evvel Umman’a yaptığı ziyaretin akabinde BAE’ye bir ziyaret daha gerçekleştirdi Haberde Çin’in Ortadoğu’da üstlendiği tezli rolün Suudi Arabistan’ın bölgesel tansiyonları yatıştırma dileği açısından kilit bir ehemmiyet taşıdığı belirtildi
Haberde ayrıyeten şu tabirler öne çıktı
ÇİN VE RUSYA’NIN TEŞEBBÜSÜYLE
Suudi Arabistan Suriye’nin Arap dünyasında kilit bir oyuncu olarak geri dönmesinin önündeki son manisi teşkil ediyordu 2018’de Bahreyn ve Suriye dışişleri bakanlarının Birleşmiş Milletler’de kucaklaşmalarıyla buzların erimeye başladığı görülmüştü Başka Arap ülkelerinin Şam’la barışmasını kenardan izleyen Riyad tahminen de Çin ve Rusya’nın öncülüğünde Ortadoğu’nun tekrar şekillenmesinin de tesiriyle nihayet bu gayrete katıldı
Suriye’nin bilhassa Lübnan ve Irak konusunda her vakit İran’la tıpkı çizgide hareket etmiyor oluşu Suudileri Suriye ile olağanlaşmaya iten en kıymetli faktörlerden biri oldu
ABD Dışişleri Bakanlığı 2020’de yaptığı bir değerlendirmede Şam’ın Lübnan siyasetindeki eski güçlü pozisyonunu tekrar kazanmakta olduğuna dair kaygılı olduklarını söz etmişti Birkaç yıl evvel Lübnan’daki faaliyetlerini sonlandıran Suudiler ise Suriye’nin ülkeyi istikrara kavuşturma konusundaki yardımını memnuniyetle karşılıyor Çin ise bölgedeki yatırım ve ekonomik çıkarları kapsamında Lübnan ve limanlarını ziyadesiyle önemsiyor
SUUDİ ARABİSTAN’IN TUTUMU
MEE’ye konuşan Suriye analisti Camille Otrakji “Suudiler, yıllarca İran’sız bölgesel tertip kurmak için çabaladıktan sonra yeni bir stratejiye muhtaçlık duyduklarını fark etmiş olabilirler. Hem Suudiler hem de Türkler bölgede istikrarı yine tesis etmek için en güzel seçeneğin Suriye’den çekilmek olduğu sonucuna vardılar” dedi.
Suudilerin Pekin liderliğindeki Şangay İşbirliği Örgütü ‘ne gözlemci statüsü ile katılması Suudilerin krallığın kuruluşundan bu yana içinde bulundukları ABD’nin tesir alanından fazla bağlantısız bir statüye hakikat hareket ettiğini de gösteriyor
ABD’nin dikkati Ukrayna ile dağılmışken ve dengeli bir Suriye stratejisi mevcut değilken Suudi Arabistan Çin’in bölgesel çatışmayı sona erdirmeye yardımcı olma gayretlerini memnuniyetle karşılıyor