Bugün 30 Mart Memleketler arası Sıfır Atık Günü İsrafın önlenmesini kaynakların daha verimli kullanılmasını atık Ataköy Türbanlı Escort oluşum sebeplerinin gözden geçirilerek atık oluşumunun engellenmesi yahut minimize edilmesini sağlayan ‘Sıfır Atık Projesi’ dünya genelinde yaygınlaşıyor
2017 yılından bu yana Türkiye de uygulanan Sıfır Atık Projesi kapsamında tek kullanımlık Ataköy Eve gelen escort içecek ambalajlarında gelecek yıl başından itibaren depozito idare sistemi ne geçilecek Hem iktisat hem etraf ve insan sıhhati açısından değerli olan sistemin hayata geçmesi için geri sayım başladı Türkiye Etraf Ataköy Gecelik Escort Ajansı nın TÜÇA 30 12 2022 tarihli Zorunlu Depozito İdare Sistemi Uygulamalarına Ait Duyurusu na nazaran 1 Ağustos 2023 tarihinden itibaren içecek ambalajları üzerinde Depozito İdare Sistemi İşareti logosu mecburî Ataköy suriyeli escort olacak Yani ağustos ayından itibaren de özel güvenlikli mürekkep ile basılmış Depozito İdare Sistemi sembolünün yer aldığı etiketler içecekler üzerinde mecburî olacak Bu etiket olmayan içecekler satılamayacak
Bu yılın Sıfır Ataköy yeni escort Atık Yüzyılı olacağını belirten Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Kurum Bu yıl prestijiyle 2 bin depozito iade makinesi 5 bin depozito toplama noktasıyla en az 7 bin noktada hizmet vereceğiz 2024 yılı prestijiyle da mecburî hale getireceğiz demişti
Peki nedir bu depozito idare sistemi Tüketicileri çok yakından ilgilendiren ve gelecek yıl mecburî olacak depozito idare sistemi ni A dan Z ye sizin için araştırdık
DEPOZİTO İDARE SİSTEMİ DYS NEDİR
Depozito İdare Sistemi DYS özetle çevreyi kirletme mümkünlüğü bulunan malların ambalajların fiyatı üzerine ek bir bedel konularak bu eserlerin etrafa denetimsiz ve gelişi hoş atılmasının ya da bırakılmasının yerine tüketicilerin de iştirakiyle denetimli sistemli bir biçimde toplanmasını sağlamak ve birinci baştaki ödenen bedelin tüketiciye iade edilmesi aslına dayanıyor Sistem merkezi bir yapı üzerinden yani Türkiye Etraf Ajansı tarafından yönetilecek
HANGİ AMBALAJLAR İÇİN GEÇERLİ OLACAK
Her ülkede içeceklerin tipine içerdiği hususlara ve bilhassa de ambalajlarının biçimlerine nazaran hangilerinin sisteme dahil olacağının belirlenmesi depozito sistemlerinin birinci adımı Çoklukla 0 1 litre ile 3 litre ortasındaki plastik metal ve cam tek kullanımlık ambalajda olan su maden suları meyve suları gazlı içecekler sportmen içecekleri üzere geniş bir yelpazeden içecek eserleri ile sistem başlatılıyor Ambalaj gereçlerinin çeşidine ve eserlerin özelliklerine nazaran süt eserleri soslar alkollü içecekler üzere birtakım kategoriler çoklukla birinci fazda kapsam dışında bırakılıyor lakin ilerleyen basamaklarda bu eserler sisteme dahil ediliyor
Türkiye de de birinci başta insani tüketim gayeli içeceklerin piyasaya sürülmesinde kullanılan cam polietilen tereftalat PET tipinde plastik ve alüminyum tipinde metal gereçten yapılmış olan tek kullanımlık satış ambalajlarının öncelikli olarak kapsama alınacak
AMBALAJIN DEPOZİTO SİSTEMİNE DAHİL OLDUĞU NASIL ANLAŞILACAK
Tüketiciler hangi içeceklerinin depozitoya tabi olduğunu kolay kolay ayrıştırabilsin diye sisteme dahil içeceklerin etiket yahut ambalajlarına depozito programına dahil olduklarını gösteren bir Türkiye Depozito İdare Sistemi sembolü ekleniyor Depozito taşıyan içeceklerin etiketlerindeki yahut kutularındaki depozito sembolleri özel ve kopyalanması güç bir mürekkeple basılacak Bu durumu ülkemizde akaryakıtta kullanılan özel formüllü marker a benzetebiliriz Özel güvenlikli mürekkep kullanılarak basılan Depozito Sembolü nü taşıyan etiketler mecburî olacak
DEPOZİTO SEMBOLLÜ ETİKETLER NE VAKİT PİYASADA OLACAK
Türkiye Etraf Ajansı Depozito İdare Sistemi Uygulamalarına Ait Yol ve Temelleri güncelleyerek yayınladı Buna nazaran ambalajlı içecek üreticisi işletmeler tarafından bu yıl başından itibaren DBYS üzerinden tescil sürecini başlattılar Tescil edilmiş ambalajlı eserlerini de 1 Ağustos 2023 tarihinden itibaren piyasaya sürülmeye başlanması zarurî olacak
SAHTE ETİKETLİ ESERLER PİYASAYA SÜRÜLEREK TÜKETİCİ ZİYAN GÖREBİLİR Mİ
Depozito İdare Sistemi DYS Logosu nun ambalajlar üzerine uygulamasında kullanılan güvenlik mürekkebinin sahtesinin üretilmesi kelam konusu değil Güvenlik mürekkebi sahip olduğu ayrıştırıcı özellikler sayesinde özel aygıtlarla denetim edildiğinde içecek ambalajının üstündeki DYS logosunun Depozito Sistemi özel mürekkebi taşıyıp taşımadığı anlaşılabiliyor Mürekkep projeye özel tasarlandığı için piyasadan direkt yahut dolaylı yollar ile temin edilmesi mümkün değil Yalnızca yetki dokümanına sahip ambalaj ve etiket üreticileri bu mürekkebi kullanma hakkına sahip
Mürekkep tasarımı üretim evreleri ve mürekkebin dağıtılması ile kullanılması kısaca tüm tedarik zincirinde çok az sayıda kurum yetkili Üstelik mürekkebin şişe ve kutulara nasıl uygulanması gerektiği de yeniden bir know how Bu özel teknikler ve kısıtlı erişim sayesinde Güvenlikli Mürekkep elde ediliyor Logo üzerinde kullanılan Güvenlikli Mürekkep birebir vakitte bilakis mühendislik yollarıyla da tekrar üretilemez özellikte
DEPOZİTO MECBURÎ MU OLACAK
Evet depozito idare sistemi mecburî olacak Piyasaya sürenler dediğimiz bu ambalajlı eserleri tüketicilere sunan firmalar ambalajların ve üzerinde yer alacak işaretlemelerin Türkiye Etraf Ajansı tarafından geliştirilen standartları uygun olmak zorunda Zarurî Depozito İdare Sistemi kanunen 1 1 2024 tarihinden itibaren devreye girecek
NE KADARLIK BİR AMBALAJ GERİ DÖNÜŞECEK
Türkiye de yaklaşık yılda 50 milyar adet ambalajın piyasaya sürüldüğü varsayım ediliyor DYS ile maksat yıllık 20 25 milyar adet ambalajın tekrar ham hususa dönüşüp kullanılması Amaç piyasaya sürülen yıllık ortalama 40 50 milyar içecek ambalajının yüzde 50 sini geri toplayabilmek Şu anda her 10 cam şişeden biri her 10 pet şişeden 3 ü ve 10 alüminyum içecek kutusundan fakat 5 i geri dönüşebiliyor Gerisi de maalesef gelişi hoş tabiata atılıyor
SİSTEM NASIL İŞLEYECEK
Türkiye Etraf Ajansı tarafından yönetilecek sistem tek kullanımlık ambalajlı eserleri piyasaya sürecek firmalar perakende bölümü oyuncuları ve tüketiciler üzere çoklu bir yapıdan ve çeşitli süreçlerden oluşuyor Süreç depozitolu ambalajın Ajans tarafından belirlenen kriterlere uygun üretilerek piyasaya arz edilmesi ile başlayıp boş ambalajın toplanarak geri dönüşüm tesislerine gönderilmesi ile biten bir döngüde işleyecek
Sistem şöyle işleyecek
- Özetle anlatmak gerekirse ambalajlı içeceği piyasa süren firmalar birinci evvel Türkiye Etraf Ajansı na kayıt olacaklar Bu firmalar Türkiye Etraf Ajansı nın belirleyeceği işareti özel mürekkep ve basım tekniğiyle ambalaj üzerindeki etiketlere uygulayacaklar
- Firma piyasa sürdüğü her eserin depozito bedelini Türkiye Etraf Ajansı na ödeyecek Firma sisteme aktarmış olduğu bu depozito bedelini market bakkal üzere satış noktalarından eser satışı sırasında tahsil edecek
- Market bakkal üzere satış noktaları da depozito fiyatını ödeyerek aldıkları ambalajlı eserleri tüketicilerden depozito fiyatını ayrıyeten alarak ve satış dokümanında göstererek satacak
- Depozito İdare Sistemi nin sağlıklı işlemesi için en değerli evre olan tüketicilerin sisteme katıldığı kısım olacak Tüketiciler depozito fiyatını ödeyerek aldığı tek kullanımlık ambalajlı eserleri tükettikten sonra boş ambalajları iade ettiklerinde depozito bedelini geri alabilecekler
- Sürecin bundan sonraki kısmı alışılmış ki biraz daha teknik ve tüketicilerden bağımsız işleyecek Fakat asıl iktisada katkı burada başlıyor
- Tüketicilerden gelen boş ambalajların teslim alındığı ve depozito bedellerinin iade edildiği noktalarda Depozito İade Makine leri olacak Makineler ambalajları ayrıştırarak alacak Depozitolu boş ambalajlar Ajansın yetkilendirmesiyle boş ambalaj taşıyıcıları tarafından depo aktarma merkezlerine doğrulama tesislerine ve son olarak da geri dönüşüm tesislerine teslim edilecek Sistem dahilinde geri dönüşümü sağlanan materyallerin çeşidi ve ölçüsüne nazaran belirlenen hurda geliri ise sisteme gelir olarak aktarılacak
TÜKETİCİLER ÖDEDİKLERİ DEPOZİTO FİYATINI NASIL GERİ ALACAKLAR
DEPOZİTO FİYATI BELİRLİ Mİ
Hayır muhakkak değil Türkiye Etraf Ajansı fiyatla ilgili düzenlemeyi yapacak ve kamuoyuna açıklayacak
DEPOZİTO FİYATININ ENFLASYONA TESİRİ OLACAK MI
Depozito bedelinin eserin fiyatını artırıcı tesiri yok Bu yüzden enflasyona negatif ya da müspet rastgele bir tesiri olmayacak
SİSTEMİN GETİRİLERİ İKTİSADA SAĞLADIĞI YARAR NELER OLACAK
CARİ AÇIĞA NE KADARLIK KATKI YAPACAK
DYS nin iktisada birçok istikametten katkı sağlayacak Bunların başında da cari açık geliyor Piyasaya sürülen içecek ambalajlarının hammaddesi için yılda 150 200 milyon dolara yakın ithalat yapılıyor DYS ile bu ithalatın önüne geçileceği üzere ayrıyeten materyal ve güç ithalatı da göz önüne alındığında cari açığa katkısı daha da fazla olacak
SİSTEMİN DEZAVANTAJI VAR MIDIR
DYS nin dezavantajı kelam konusu bile olamaz Tersine yararları saymakla bitmiyor Kaynakların ülkemiz içinde kıymetlendirilmesi ile hem ekonomik hem de çevresel istikametten avantajları nedeniyle ülkenin ziyanına değil kıymetli ölçüde faydasına bir sistemdir
SİSTEMDE SAHTECİLİĞİN ÖNÜNE NASIL GEÇİLECEK
Sistemin işleyişinde en değerli ve kritik nokta tek kullanımlık içecek ambalajlarının etiketlerinde yer alacak işaret barkod olacak Bu işaretin basımında özel ve yüksek güvenlikli mürekkep kullanılacak Böylelikle sahtecilik ve kayıt dışılığın da önüne geçilecek
Depozito idare sisteminin sürdürülebilirliğinin sağlanması ile sistemin kontrol sisteminin aktifliği ve izlenebilirliğinin sağlanması açılarından bilişim altyapısı da hayli kıymetli bir bahis Bu bilişim altyapısı ile materyal data ve para akışı kapalı bir sistem döngüsü içerisinde tek bir platform üzerinden yönetilebilir olacak
DÜNYADA BUNU BAŞARILI BİR FORMDA UYGULAYAN ÜLKELER VAR MI
Çevre şuurunun yükseldiği dünyamızda toplam 350 milyon nüfusa ulaşan 20 den fazla ülkede ulusal yönetmeliklerle belirlenmiş resmi depozito sistemleri işlemekte Yeni ülkeler de benzeri sistemleri hayata geçirmek üzere hazırlıklarını sürdürüyorlar 2026 yılında 70 başka ülke yahut eyalette yaklaşık 750 milyon nüfusu kapsayacak biçimde depozito sistemlerinin kapsamının süratle genişlemesi yayılması bekleniyor Avurupa Birliği nde 2027 ye kadar tüm ülkelerin depozito iade sistemine geçmesi hedefleniyor Almanya başta olmak üzere Finlandiya Norveç Hollanda Danimarka üzere ülkeler sistemi hayata geçirdi Amerika Birleşik Devletleri nde birtakım eyaletlerde Kanada nın birtakım bölgelerinde ve Avustralya da sistem işliyor
Dünyada bu sistemi en başarılı uygulayan ülkelerin başında Almanya geliyor ve 2003 yılından bu yana depozito iade sistemini kullanıyor Almanya da hem nüfus olarak hem de üretmiş olduğu içecekli ambalaj olarak Türkiye deki sayılara çok yakın Almanya da toplam iade oranı yüzde 98 4 üzere yüksek bir seviyede Kutu iadeleri yüzde 99 pet şişe iadeleri yüzde 98