Seçim öncesi birbiri gerisine sıralanan “müjde”lerle piyasada para bolluğu yaratan ve ekonomik krizi saklamaya çalışan iktidar, bu kapsamda tedavüldeki büyük kupürlü banknot sayısını da artırıyor.
Merkez Bankası’nın yeni bilgilerine nazaran Mart 2022’de 536 milyon adet olan tedavüldeki 200 TL’lik banknot sayısı Mart 2023’te 1 milyar 77 milyon adedi aştı. Bu tıp gelişmeler iktisat uzmanları tarafından yüksek enflasyonun temel bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Zati bu paranın alım gücüne bakıldığında durum net olarak ortaya çıkıyor. En büyük banknot olan 200 TL tedavüle girdiği 2009 yılından bugüne yüzde 647 bedel kaybetti. O gün 200 TL’ye dolan bir alışveriş sepeti için bugün 1495 TL ödemek gerekiyor.
“200 AVRO GÖRMEDİM”
Cumhuriyet olarak iktidarın her fırsatta Türkiye’yi kıskandığını lisana getirdiği Almanya’nın 200 Avroluk banknotu ile Türkiye’nin en büyük banknotunu kıyasladık. 200 Avro ile Almanya’da 700 Avroluk olan ortalama bir mesken kirasının yarıya yakını ödenebilirken Türkiye’de 200 TL ile 7 bin TL’yi aşan ortalama kiranın yüzde 2’si ödenebiliyor. Frankfurt’ta yaşayan bir öğrenci olan Berfin P’ye bu kıyaslamayı sorduğumuzda şu cevabı verdi:
“Almanya’da neredeyse hiç 200 Avroluk banknot görmedim. En fazla 50 Avro taşıyor beşerler. Türkiye’ye geldiğimde kuzenim marketten yumurta ve peynir almak için 200 TL ile konuttan çıkınca çok şaşırmıştım. Almanya’da otomatlar almaz o parayı hatta bankadan bile bilhassa istemen gerekiyor 200 Avro’yu yoksa daima 100’lük veriyorlar.”
TL’deki erime karşısında iktidarın yeni banknot basacağını dillendiren birinci isimlerden biri eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Şenol Babuşcu olmuştu. Babuşcu, 5 TL’lik demir para ve 500 TL’lik banknotlar için darphanede hazırlıklar yapıldığını lisana getirmişti. Son olarak Prof. Dr. Özgür Demirtaş geçtiğimiz hafta yaptığı bir toplumsal medya paylaşımında “Bakkala bile giderken yanımızda bir avuç dolusu para taşımamız gerekiyor. 500 ve 1000 TL’lik banknotları çıkarın. Olan oldu” sözlerini kullandı.
(Şenol Babuşcu)
“YENİ BANKNOT BASILMAK ZORUNDA”
Sorularımız üzerine yeni banknot basımının neredeyse bir mecburiyete döndüğünü söyleyen Şenol Babuşcu şöyle konuştu:
“Uluslararası standartlara nazaran en büyük banknotun hissesi yüzde 50’yi geçerse, ki bizde yüzde 56’yı geçti, yeni banknot basılmak zorunda. Yahut en büyük iki banknotun sayısı yüzde 90’ı geçerse de tıpkı şey geçerli. Yeni banknot basılmalı derken bu çok yeterli bir şeydir diye demiyoruz. ‘Ülkeyi bu hale getirdiniz yapacak bir şey kalmadı, artık mecburiyet oldu’ diyoruz. Esasen seçimi kim kazanırsa kazansın bunu yapmak zorunda kalınacak.”