AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tekrar aday olmasına ait Anayasa tartışmaları ve Yüksek Seçim Şurası’na itirazlar devam Şirinevler Travesti ederken Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’dan açıklama geldi Bozdağ Cumhurbaşkanı adayı olmasının önünde hiçbir anayasal ya da yasal mani bulunmamaktadır dedi
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ tarafından yapılan yazılı açıklamanın tam metni Şişli Travesti şöyle
21 01 2017 tarih ve 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 1982 Anayasası nda en kapsamlı ve en esaslı değişiklikler yapıldı Şöyle ki
a Taksim Travesti Parlamenter hükûmet sisteminden Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine geçildi
Bakanlar Heyeti kaldırılarak yürütmedeki iki başlılığa son verildi
Yasama ve yürütme kuvvetleri birbirinden tam farklı ve birbirine karşı tam bağımsız hâle getirildi
Yürütme Tunalı Travesti yetkisi ve misyonu münhasıran Cumhurbaşkanı na verildi Yürütme yetkisi ve misyonu Cumhurbaşkanı tarafından Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir Anayasa md 8
Cumhurbaşkanı Devletin başıdır Yürütme yetkisi Tuzla Travesti Cumhurbaşkanına aittir Anayasa md 104 1
Anılan düzenlemelerle birlikte artık Cumhurbaşkanı hem devletin başıdır hem de tek başına yürütme organıdır
Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemindeki yeni pozisyonuna uygun olarak Cumhurbaşkanı na yürütme yetkisine ait mevzularda cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle birinci elden aslî düzenleme yapma yetkisi verildi Anayasa md 104 17
b Anayasa da tüzel statüsü yetkisi ve vazifesi ile tüzel ve cezaî sorumluluğu yine düzenlenen ve artık Devletin başı ve münhasıran yürütme organı olan ve yürütme erkini tek başına kullanan cumhurbaşkanının misyon mühleti beş yıl olarak belirlendi Bir kimseye en fazla iki sefer cumhurbaşkanı seçilme hakkı verildi Cumhurbaşkanının direkt halk tarafından seçilmesiyle TBMM üyeliği seçimi ile Cumhurbaşkanı seçiminin birlikte birebir gün yapılması kabul edildi Ayrıyeten Cumhurbaşkanının siyaset yapma yasağı kaldırıldı Artık isterse Cumhurbaşkanı siyaset de yapabilir partili de olabilir Anayasa md 101
Anayasa nın 101 hususunun değiştirilmesi evvelki düzenlemenin tümüyle yürürlükten kaldırılması ve yerine yenilik doğuran yeni bir hususun getirilmesi biçiminde yapılmıştır Bu açık ve tartışmasız gerçeğe karşın unsurun tümden değiştirildiği gerçeğini reddedip hususun tümüyle yenilik doğurucu bir hukuksal durum yaratmadığını tez kabul ve takdim mümkün değildir
c Anayasa da yapılan bu esaslı değişikliklerin yürürlüğe girme tarihi de açıkça düzenlenmiştir
21 01 2017 tarih ve 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un 18 unsuruna nazaran Bu Kanun ile Anayasanın
a 8 15 17 19 73 82 87 88 89 91 93 96 98 99 100 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 üncü hususlarında yapılan değişiklikler ile 114 üncü hususun ikinci ve üçüncü fıkralarının ilgaları istikametinden 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 ve 125 inci hususlarında yapılan değişiklikler ile 127 nci unsurun son fıkrasına dair değişiklik 131 134 137 nci unsurlarında yapılan değişiklikler ile 148 inci hususun birinci fıkrasındaki değişiklik ile altıncı fıkrasındaki Bakanlar Heyeti üyelerini ibaresine dair değişiklik 150 151 152 153 155 inci unsurun ikinci fıkrası 161 162 163 164 166 ve 167 nci unsurlarında yapılan değişiklikler ile süreksiz 21 inci hususun F ve G fıkraları birlikte yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının misyona başladığı tarihte
b 75 77 101 ve 102 nci unsurlarında yapılan değişiklikler birlikte yapılacak birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ait takvimin başladığı tarihte
c Değiştirilen öbür kararları ile 101 inci hususunun son fıkrasında yer alan Cumhurbaşkanı seçilenin varsa partisi ile ilişiği kesilir ibaresinin ilgası bakımından yayımı tarihinde yürürlüğe girer ve halkoyuna sunulması halinde tümüyle oylanır
Bu unsura nazaran cumhurbaşkanının adaylığı ve seçimini düzenleyen Anayasa nın 101 hususunun yürürlük tarihi birlikte yapılacak birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ait takvimin başladığı tarihtir
Anayasa daki bu esaslı değişikliklere nazaran
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ın 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olması anayasal hakkıdır Zira
1 2017 Anayasa değişikliği ile Parlamenter Hükûmet Sisteminden Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine geçilmesine bağlı olarak Cumhurbaşkanın yetki vazife sorumluluğu ve türel statüsü tümden değiştirilmiş yürütme organı topyekûn tekrar düzenlenmiş ve evvelkinden büsbütün farklı bir dizaynla var olan yürütme organı kaldırılmış ve yerine yeni bir yürütme organı ihdas edilmiştir Yeni hükûmet sisteminde artık Cumhurbaşkanı yürütmenin sembolik ve sorumsuz kanadı değil münhasıran yürütme yetkisi ve vazifesi kendisine ilişkin ve yaptığı her iş ve hareketten sorumlu olan Devletin başı ve yürütme organı Cumhurbaşkanıdır
Dolayısıyla 2017 yılı değişikliğinden evvelki Anayasa nın tanımladığı Cumhurbaşkanı ile 2017 yılı değişikliğinden sonraki Anayasa nın tanımladığı Cumhurbaşkanı birebir değildir birbirinden büsbütün farklıdır Seçilenin unvanının birebir olması bu anayasal hakikati değiştirmez Çünkü 2017 Anayasa değişikliği sonrası halkın seçtiği Cumhurbaşkanı yürütmenin sembolik ve sorumsuz kanadı olan Cumhurbaşkanı değildir yürütme yetkisi ve misyonu münhasıran kendisine ilişkin olan ve yaptığı her iş ve aksiyondan sorumlu olan tek başına yürütme organını oluşturan Cumhurbaşkanıdır Bu nedenle 2017 Anayasa değişikliği öncesindeki Cumhurbaşkanı ile mer i Anayasada yer alan Cumhurbaşkanı ortasında tüzel bir devamlılık halinin varlığından da bahsedilemez
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan hükûmet sistemi değişikliği sonrası münhasıran yürütme yetkisi kendine ilişkin olan ve şahsen yürütme organı olan Cumhurbaşkanı unvanı ile birinci kez 24 Haziran 2018 de Cumhurbaşkanı seçilmiştir Bu nedenle 14 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı seçiminde yine Cumhurbaşkanı adaylığı ikinci adaylığıdır ve anayasal hakkıdır
2 2017 yılında 6771 sayılı Kanun la Parlamenter Hükûmet Sisteminden Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine geçilmesi nedeniyle Cumhurbaşkanın Anayasa da belirlenen yetki ve görevlerinde de işin tabiatı gereği önemli değişikliklere gidilmiştir
Anayasa koyucu tüm bu esaslı değişiklikleri yaparken Parlamenter Hükûmet Sistemine göre karşılaştırılamayacak nitelikte yeni yetki ve misyonlara sahip olan Cumhurbaşkanının kaç defa seçilebileceği konusunda da karar ihdası muhtaçlığı duymuş ve 101 maddeyi tümüyle değiştirerek bu yeni yetki ve vazifelerle donatılmış Cumhurbaşkanının iki kez seçilebilmesi iradesini ortaya koymuştur Hasebiyle 2017 yılında yapılan değişiklikle Anayasa ya konulan bu kararın 2017 yılından evvel Cumhurbaşkanlığı yapmış bireyleri de kapsayacak biçimde yeni bir seçme hakkı ortaya çıkardığı çok açıktır Bir diğer tabirle kelam konusu değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra daha evvel Cumhurbaşkanlığı yapmış olup olmadığına bakılmaksızın koşulları taşıyan herkese iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilme hakkı tanıdığı tartışmadan varestedir
3 Anayasa nın Cumhurbaşkanı adaylığı ve seçimini düzenleyen 101 unsurunun yürürlük tarihi kanunda açıkça belirlenmiştir Buna nazaran
MADDE 18 Bu kanun ile Anayasa nın
…
b 75 77 101 ve 102 nci hususlarında yapılan değişiklikler birlikte yapılacak birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ait takvimin başladığı tarihte
yürürlüğe girer
Bu yürürlük kararı de açıkça göstermektedir ki iki kere cumhurbaşkanı adayı olma ve seçilme hakkına ait Anayasa kararları birlikte yapılacak birinci Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerine ait takvimin başladığı tarihte yürürlüğe girmiştir
Anayasa nın yeni 101 hususunun birinci uygulandığı seçim 24 Haziran 2018 de birlikte yapılan birinci Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimidir
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan Devletin başı ve şahsen yürütme organı olan birinci Cumhurbaşkanı Başkan olarak 24 Haziran 2018 de seçildi
14 Mayıs 2023 te birlikte yapılacak Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimi hem Anayasa daki yeni 101 hususun ikinci uygulamasıdır hem de Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ın Devletin başı ve şahsen yürütme organı olan Cumhurbaşkanlığı seçiminde Cumhurbaşkanı Adayı olarak katılacağı ikinci seçimdir
4 Anayasa nın 101 hususunun evvelki hâli baştan aşağı büsbütün tekrar yazılarak tümü değiştirilmek suretiyle büsbütün yürürlükten kaldırılmış yerine yeni bir karar ihdas edilmiştir Bu gerçek Anayasa nın 101 hususunu değiştiren 6771 sayılı Kanunun 7 unsurunda
MADDE 7 2709 sayılı Kanunun 101 inci hususu başlığıyla birlikte aşağıdaki biçimde değiştirilmiştir biçiminde söz edilmiştir Bu nedenle de Anayasa nın evvelki 101 unsurundaki kimi ibarelerin yürürlükteki 101 unsurda de yer almış olması 101 unsurun baştan aşağı tekrar yazıldığı ve tümden değiştirildiği gerçeğini ortadan kaldırmaz kaldıramaz
Anayasa nın 101 hususunda yer alan Cumhurbaşkanının vazife müddetinin beş yıl olması bir kimsenin en fazla iki sefer Cumhurbaşkanı seçilebilmesi isterse Cumhurbaşkanının partili olması ile bu hususun içerdiği hak ve imkânlar ilgili herkes için yeni haklar ve imkânlardır Vazifedeki ve evvelki Cumhurbaşkanları ayrımsız bu yeni hak ve imkânlardan yararlanma hakkına sahiptir
5 Seçme ve seçilme hakkı temel bir haktır Anayasa md 67 Anayasa nın 101 unsuru kaidelerini taşıyan herkese partili Devletin başı ve yürütme organı olan Cumhurbaşkanlığına en fazla iki sefer Cumhurbaşkanı seçilme hakkı halka ise yürütme organı olan Cumhurbaşkanını direkt seçme hakkı vermektedir Bu hak Cumhurbaşkanı seçilecekler ve de Cumhurbaşkanını direkt seçecekler için yeni bir haktır İki sefer Cumhurbaşkanı adayı olabilme ve Cumhurbaşkanı seçilebilme hakkının Anayasa ya konulmasının mevcut ve evvelki Cumhurbaşkanları lehine ileriye dönük olumlu tesirler doğurduğu bu lehe olan düzenlemeden vazifedeki ve evvelki Cumhurbaşkanlarının yararlanmasının da hakları olduğu tartışma dışıdır Çünkü temel haklarda ileriye dönük uygulanmak üzere getirilen yeni imkânlar yeni haklar doğurur Bu nedenle de vazifedeki yahut evvelki Cumhurbaşkanları Anayasa nın yeni 101 hususu ile verilen iki sefer daha Cumhurbaşkanı seçilme hakkından yoksun edilemezler geçmişte Cumhurbaşkanı seçilenlerin kullandıkları seçilme hakları yeni 101 husus ile verilen iki kere daha Cumhurbaşkanı seçilme hakkından mahsup edilemez Zira haklarda mahsuplaşma olmaz
6 2017 Anayasa değişikliği vazifedeki ve evvelki Cumhurbaşkanlarının yeni Anayasa kararlarına nazaran iki kere daha Cumhurbaşkanı adayı olabilme ve seçilebilme hakkını ortadan kaldırmamıştır Şayet Anayasa Koyucu vazifedeki ve evvelki Cumhurbaşkanlarının yeni 101 hususa nazaran iki sefer seçilme hakkının olmadığını murat etse idi bu iradesini açıkça Anayasaya yazardı Bu amaçla Anayasada ya bir istisna kararı ya da istisnayı içeren süreksiz husus düzenlemesi yapardı Meğer ki Anayasa Koyucu bu iradesini tabir amacıyla Anayasa da bir istisna kararı düzenlemediği üzere istisnayı içeren süreksiz bir husus düzenlemesi de yapmamıştır Anayasa koyucunun bu istikamette bir iradeye Anayasa da yer vermemesi vazifedeki ve evvelki Cumhurbaşkanlarının yeni 101 hususa nazaran iki kere daha Cumhurbaşkanı seçilme haklarının varlığını göstermek ve bu haklarını korumak içindir
Görevdeki ve evvelki Cumhurbaşkanlarının yeni 101 hususa nazaran iki sefer daha Cumhurbaşkanı seçilemeyeceklerine dair Anayasa nın koymadığı yasak ya da yasağı içeren süreksiz istisnai karar yorumla ya da içtihatla konulamaz Bunun aksini tez yahut kabul Anayasayla da Anayasa Koyucunun iradesiyle de uyuşmaz
7 Anayasa değişikliklerinin Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa Komitesi ve Genel Kurulu ndaki görüşmeleri sırasında hiçbir milletvekili vazifedeki ve evvelki Cumhurbaşkanlarının iki sefer daha seçilemeyeceğini tez etmemiş yahut bu istikamette bir görüş de serdetmemiştir
Bilakis misyondaki ve evvelki Cumhurbaşkanlarının yeni 101 unsura nazaran ayrıyeten iki kez daha Cumhurbaşkanı seçilebilecekleri istikametindeki Anayasa Koyucunun iradesine hiçbir tereddüde ve tartışmaya mahal bırakmayacak halde açık ve net bir biçimde TBMM Anayasa Kurulu raporunda yer verilmiştir Anayasa Kurulu Raporu nda bu konu şöyle açıklanmıştır
Yine yürürlükteki ve Teklif te yer alan Anayasa kararlarında Cumhurbaşkanı sözü motamot kullanılmakla birlikte mevcut kararlara nazaran Cumhurbaşkanının misyon ve yetkileri ile yürütme içindeki pozisyonu Teklif le getirilen kararlarda asıllı bir biçimde değiştirildiği ve bütünüyle farklı bir hükümet sistemi içinde Cumhurbaşkanının düzenlendiği açık bir konu olduğu için Teklif in kanunlaşması ile getirilen iki periyot seçilebilme imkânında bu düzenlemenin yürürlüğe girmesinden evvel vazife yapmış Cumhurbaşkanlarının vazife devirlerinin hesaba katılmayacağı tartışmasızdır
8 Kanunlar mâkable şâmil olmaz Geçmişe tesirli olmaz uygulanmaz kural olarak yürürlüğe girdiği tarihten sonra gerçekleşen olaylara tatbik edilir Bu unsur kişi makam yahut olayla ilgili değildir Mevzu vakit bakımından uygulanma kuralları açısından incelendiğinde Anayasa nın 101 hususunda yapılan değişikliklerin geçmişi kapsamadığında ve yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak Cumhurbaşkanı seçimleri hakkında uygulanacağı konusunda tereddüt bulunmamaktadır
9 Türel olay ve olgulara yürürlükteki Anayasa kararları uygulanır yürürlükten kaldırılmış ya da değiştirilmiş bir Anayasa kararının bu konuda Anayasa da açıkça bir karar öngörülmedikçe hukuksal olay ve olgulara uygulanması mümkün değildir 2017 yılında Anayasa nın 101 hususu başlığı ile birlikte tümden değiştirilerek 102 unsuru ise direkt yürürlükten kaldırılmıştır Tümü değiştirilmiş ya da yürürlükten kaldırılmış Anayasa kararlarının artık uygulanması mümkün değildir
10 Anayasa da teminat altına alınmış bir hakkın kullanımı Anayasa dışında bir kararla Anayasanın müsaade verdiği haller hariç kanunla yorumla yahut içtihatla sonlandırılamaz
Anayasa nın yeni 101 unsuruyla teminat altına alınmış bulunan iki sefer Cumhurbaşkanı seçilebilme hakkını sınırlayan bir Anayasa kararı de Anayasa nın verdiği müsaadeye müsteniden kanunla konulmuş bir sınırlama da yoktur
Görevdeki ve evvelki Cumhurbaşkanlarının Anayasa nın yeni 101 hususunu ihdas ettiği iki kere Cumhurbaşkanı seçilme hakkından yararlanamayacağına dair Anayasa da ve Anayasa nın verdiği müsaadeye müsteniden çıkarılmış bir kanunda rastgele bir karar bulunmadığı için de vazifedeki ve evvelki Cumhurbaşkanları yeni 101 unsurda düzenlenen iki sefer Cumhurbaşkanı seçilme hakkından yoksun edilemez
11 Öte yandan Anayasa nın 116 hususundaki Cumhurbaşkanının ikinci devrinde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde Cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilir kararı lakin Cumhurbaşkanının ikinci devrinde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi hâlinde uygulanabilir
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan Anayasa 101 unsurun yürürlüğe girdikten sonra Devletin başı ve tek başına yürütme yetkisini kullanan birinci Cumhurbaşkanı Başkan olarak 24 Haziran 2018 de seçildi Bu seçim yeni hükûmet sistemine ve Anayasa nın yeni 101 unsuruna nazaran Cumhurbaşkanlığının Başkanlığının birinci devir seçimidir Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ın 14 Mayıs 2023 te yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimindeki Cumhurbaşkanı Adaylığı ikinci devir Cumhurbaşkanı Adaylığıdır Bu nedenle de Anayasa nın 116 3 kararının uygulanma imkanı yoktur Bu karar Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ın 14 Mayıs 2023 te Cumhurbaşkanı seçilmesi sonrasında fakat 2028 Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde uygulanabilecektir O nedenle Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesinin ya da verilmemesinin Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ın ikinci kere adaylığı üzerinde rastgele bir tesiri yoktur Anayasa nın 116 hususu fakat 2028 deki Cumhurbaşkanlığı seçiminde uygulanabilir
Sonuç olarak
Gerek Anayasa Hukukunun temel prensipleri gerek Anayasa ve yasa kararları ve gerekse yasama dokümanları uyarınca Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ın 14 Mayıs 2023 te yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Cumhurbaşkanı adayı olması ve Cumhurbaşkanı seçilmesinin önünde hiçbir anayasal ya da yasal pürüz yoktur
Siyasi hesaplarla ya da Anayasaya alışılmamış yorumlarla Anayasa kararları değişmez ve değiştirilemez
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ın 14 Mayıs 2023 te yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimindeki Cumhurbaşkanı Adaylığı Anayasa nın yeni 101 hususuna nazaran ikinci adaylığıdır
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ın 14 Mayıs 2023 seçimlerinde Cumhurbaşkanı Adayı olması anayasal hakkıdır Bu hakkını kullanmasının önünde de hiçbir anayasal ya da yasal mahzur yoktur Ayrıyeten bu hakkın kullanımı da Anayasa nın teminatı altındadır Hiç kimse Anayasa teminatı altındaki bir hakkın kullanımına hudut ya da mahzur koyamaz
Hukuk bunu diyor
Muhalefet partilerinin anayasaya muhalif yorum ve değerlendirmelere sığınıp Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ın anayasal ve kanunuî hakkı olan Cumhurbaşkanlığı adaylığını hukuka ters olarak engelleme teşebbüslerine bel bağlamaları beyhude bir çabadır Anlaşılan o ki muhalefet seçimi kazanabilmek için Cumhurbaşkanımızın Adaylığını engellemekten öteki bir devası kalmamış ki böylesi hukuksuz teşebbüsten medet umuyor Gelin hukuksuzluktan medet umma yerine hukuka uygun hür hür ve rekabetçi bir seçimde bir demokratik yarış yapalım Demokrasiye gölge düşürmekten ve demokratik yarıştan korkmaktan vazgeçin
Allah ın müsaadesi ve yardımı Aziz Milletimizin duası ve takviyesi sayesinde Cumhurbaşkanımız ve Cumhurbaşkanı Adayımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan 14 Mayıs 2023 te yine Cumhurbaşkanı Başkan seçilecektir Hiçbir hukuksuz ve Anayasaya alışılmamış çaba ve müracaat hiçbir kirli hesap ve kurulmuş hiçbir tuzak bu büyük zafere mani olamayacaktır